Als je een tekst wilt publiceren is het van belang dat je geen plagiaat pleegt. Maar wat is plagiaat eigenlijk? Er bestaan verschillende vormen van plagiaat. Dit kan het soms lastig maken om te onthouden wat nou wel en wat niet onder plagiaat valt. Er zijn hiervoor hulpjes om te checken of je plagiaat pleegt. Ook als je een afbeelding van het internet wilt gebruiken, moet je letten op plagiaat. Als je gebruik maakt van rechtenvrije afbeeldingen hoef je je hier geen zorgen over te maken. Hieronder vind je alles wat je moet weten over plagiaat en rechtenvrije concent.
Wat is plagiaat?
Plagiaat is volgens Wikipedia: ’Het overnemen van stukken, gedachten, redeneringen van anderen en deze laten doorgaan voor eigen werk’. Dit houdt in dat als je stukjes tekst, ideeën of beelden van een ander gebruikt, zonder toestemming of vermelding, je plagiaat pleegt. Veel mensen weten niet dat als je de tekst van een ander een klein beetje aanpast en dan deze zonder toestemming of bronvermelding publiceert, het ook gezien wordt als plagiaat: parafraseerplagiaat. Als je volgens de juiste regels citaten en bronvermeldingen aangeeft, kun je teksten of beelden van anderen gebruiken zonder plagiaat te plegen.
Verschillende soorten plagiaat
Er zijn een aantal verschillende vormen van plagiaat. De onderstaande komen het meest voor:
Woordelijk (Verbatim) plagiaat/direct plagiaat
Hiermee wordt bedoeld dat je letterlijk een stukje tekst kopieert en deze gebruikt in je eigen tekst, zonder de bron te vermelden of aan te geven dat het om een citaat gaat.
Globaal plagiaat/klonen
Bij deze vorm van letterdieverij wordt de complete tekst gekopieerd en zonder wijzigingen onder een andere naam ingeleverd. Het laten schrijven van tekst door iemand anders en zeggen dat je die tekst zelf hebt geschreven, is dus ook een vorm van globaal plagiaat, je liegt namelijk over het auteurschap.
Parafraseerplagiaat
Bij parafraseren leg je het idee van iemand anders uit in eigen woorden. Het is hierbij de bedoeling om de opbouw en de woordkeuze van de tekst aan te passen. Er wordt vaak gedacht dat enkel het gebruiken van synoniemen en het licht aanpassen van de tekst voldoende is. Dat is echter niet waar, dat wordt namelijk alsnog als plagiaat beschouwd.
Zelfplagiaat
Hiermee wordt bedoeld; het opnieuw gebruiken van een eigen tekst én deze tekst uitgeven als nieuwe tekst, zonder te vermelden dat je de tekst eerder hebt gebruikt. Ook het overnemen van eigen werk zonder naar jezelf (de bron) te refereren valt hieronder. Het is mogelijk om naar stukjes eigen werk te refereren, maar doe dit in beperkte mate.
Het vertalen van een tekst
Het is niet toegestaan een tekst te vertalen en deze vervolgens als eigen tekst te verspreiden. Deze vorm van plagiaat valt onder verveelvoudigen van werk, je hebt hiervoor toestemming nodig van de maker om het te kunnen verspreiden.
Zelfplagiaat is schadelijk voor je ranking
Plagiaat vindt plaats als je teksten of ideeën van anderen gebruikt, en deze plaatst in jouw tekst, zonder hiervan de juiste bron te vermelden. In feite is zelfplagiaat, ook wel duplicate content genoemd, dus geen èchte vorm van plagiaat omdat je géén tekst misbruikt van anderen, het is volgens de wet ook niet strafbaar. Je gebruikt namelijk een tekst van jezelf die je al eerder geschreven en gebruikt hebt. Toch is het niet handig je eigen tekst meerdere malen te publiceren op het internet. Google weet bij dubbele content simpelweg niet wie de originele schrijver van de content is. Google kan hierdoor de waarde van de tekst niet goed beoordelen, het resultaat: beide teksten scoren lager.
Interne en externe duplicate content
Het meerdere malen verspreiden van eenzelfde tekst op het internet is schadelijk voor de ranking van je tekst. Je kunt dubbele teksten binnen een website plaatsen; interne duplicate content. Of het kan gaan over dezelfde tekst op verschillende websites; externe duplicate content. Interne duplicate content gebeurt voornamelijk onbewust. Dit kan komen omdat iemand een foutje maakt en daardoor dezelfde content tweemaal op dezelfde website plaatst. Ook is het mogelijk dat door de techniek van de website pagina’s worden gekopieerd of dubbel worden aangemaakt. Externe duplicate content kan op verschillende wijzen ontstaan. Dit kan komen doordat jij zelf bewust dezelfde informatie op verschillende websites wilt plaatsen. Daarnaast is het mogelijk dat iemand anders jouw content steelt en deze content plaatst, zonder hiervoor toestemming te hebben. Dit laatste is volgens de wet strafbaar.
Plagiaat plegen is strafbaar
In Nederland betaal je schadevergoeding in plaats van een boete wanneer je inbreuk hebt gemaakt op auteursrecht. De originele schrijver kan je aanklagen. De kosten voor het plegen van plagiaat kunnen hoog oplopen, vermijd dit dus en schrijf je eigen, unieke content.
Wil jij toch dezelfde informatie op verschillende sites plaatsen?
Als je met teksten een betere positie in de zoekmachines wilt verwerven is het belangrijk om zo min mogelijk duplicate content hebben. Wil jij toch dezelfde informatie op meerdere websites plaatsen? Dan is het aan te raden de tekst geheel opnieuw te schrijven in andere woorden, een andere schrijfstijl en eventueel andere weetjes en feitjes te benoemen.
Wat wordt niet beschouwd als plagiaat?
Het schrijven over persoonlijke ervaringen of onderzoeksresultaten wordt niet beschouwd als plagiaat. Ook het plaatsen van eigen foto’s, grafieken en tabellen in teksten is gewoon toegestaan, hier heb jij immers het auteursrecht over. Ben je toch bang om onbewust plagiaat te plegen?
Je kunt (onbedoeld) plagiaat voorkomen door:
- Altijd een verwijzing in de tekst te zetten en deze te leiden naar de juiste bronvermelding.
- De tekst die je gebruikt tussen aanhalingstekens te plaatsen of er een blokcitaat van te maken. Hierbij moet je echter alsnog de bron vermelden.
Hoe krijg je toestemming om andermans content te gebruiken?
Gebruik je regelmatig teksten en afbeeldingen van andere websites, en deel je dus teksten of afbeeldingen die je niet zelf hebt gemaakt? Dan heb je officieel gezien toestemming van de maker nodig om deze te kunnen gebruiken. De maker is namelijk altijd degene die bepaalt of dit werk gekopieerd of openbaar gemaakt mag worden.
Je kunt op een aantal manieren teksten van anderen gebruiken, zonder plagiaat te plegen:
- Het citaatrecht
Wanneer je voldoet aan de regels van het citaatrecht, mag je beelden of gedeelten van een tekst kopiëren zonder toestemming van de auteur(maker). Als citaat mag je geen grote stukken tekst overnemen. Bovendien moeten citaten altijd dienen om een mening of bericht te verduidelijken. Je kunt ook een link toevoegen naar de website waarop de informatie over het citaat te vinden is. - Toestemming vragen
Vraag om toestemming van de auteur om de content te mogen gebruiken of bewerken. Vraag daarnaast of dit geld kost en of je er een naamsvermelding bij dient te zetten. Pas als je daadwerkelijk toestemming krijgt, mag je de tekst gebruiken. - Embedden
Je kunt tekst, foto’s of beeldmateriaal ook embedden. Dat betekent dat je de content insluit, zodat je dit in jouw tekst of op jouw website kunt plaatsen. De content die je insluit staat nog steeds bij de maker op de website. Een nadeel hiervan is, dat als de maker de tekst van zijn website afhaalt, dit bij jou ook niet meer zichtbaar is.
Wat is een plagiaatchecker?
Een plagiaatchecker controleert jouw tekst op plagiaat. Er wordt hiervoor speciale plagiaatdetectie software gebruikt. Jouw tekst wordt vergeleken met andere teksten op het internet, zo wordt gekeken of jouw tekst (deels) plagiaat is. Elke plagiaatchecker gebruikt andere software. Je kunt ervan uitgaan dat eenvoudige plagiaatcheckers alleen controleren op exacte overeenkomsten in de tekst. Met duurdere software kunnen plagiaatcheckers ook detecteren of de tekst (licht) herschreven is en of er synoniemen voor bepaalde woorden zijn gebruikt. Vermeld altijd voor de zekerheid de bron of de bronnen om problemen te voorkomen.
Er zijn online een aantal plagiaatcheckers die jouw tekst gratis kunnen controleren. Vaak kun je hierbij een bepaald aantal woorden per dag invoeren. Een aantal voorbeelden hiervan zijn:
- scribbr.nl/plagiaat-checker
- duplichecker.com/nl
- plagiat.nl
- smodin.io/nl/controleer-geschreven-tekst-op-plagiaat
Gratis, rechtenvrije afbeeldingen
Afbeeldingen doen veel voor een tekst. Ze trekken de aandacht en maken vaak meteen duidelijk waarover de tekst gaat. Een beeld kan de lezer overtuigen om de tekst te gaan lezen. Het toevoegen van een plaatje bij een blog of artikel is dan ook een goede keuze. Daarnaast kun je de afbeelding een naam ofwel alt-tag meegeven die zorgt voor een betere ranking van je tekst.
Wil je een blog of artikel plaatsen en hierbij een plaatje toevoegen? Dan kun je het beste een gratis, rechtenvrije afbeelding kiezen. Er rust in principe auteursrecht op alle foto’s en beelden op het internet. De maker, auteur, is de enige die kan bepalen waar een foto of beeld gepubliceerd mag worden. Door het gebruiken van een rechtenvrije afbeelding weet je zeker dat je geen plagiaat pleegt. Bedenk wel dat de afbeelding die je download van een rechtenvrije site, vaak wordt gebruikt en dat het dan slim is om die foto eerst zelf te bewerken! Een andere optie is eigen foto’s te gebruiken, hiervan heb jij namelijk zelf het auteursrecht omdat het jouw werk is. Daarnaast kun je gebruik maken van betaalde rechtenvrije afbeeldingen. Deze beelden worden minder vaak gebruikt, hierbij is de kans dus kleiner dat je ze vaker op het internet tegenkomt, maar je moet hier natuurlijk wel voor betalen.